Fusion als sociale valkuil

Fusion beschrijft een herkenbaar patroon dat even veelvoorkomend als verraderlijk is. Juist als facilitator of begeleider van groepen en teams is het iets om scherp in de gaten te houden. Fusion is een term uit de sociale psychologie en de term leerde ik bij de opleiding in Dialogische organisatieontwikkeling die ik volgde bij Gervase Bushe en het Cap Cod Institue.

Wat is Fusion
Fusion is het proces waarbij de ene persoon de andere uitnodigd, vraagt of verleid om meer op hem te gaan lijken. Een voorbeeld maakt het duidelijk:

• Persoon A zegt: "ik ben best zenuwachtig voor die presentatie van morgen"
• Persoon B antwoord: "Nee joh, daar hoef je toch niet zenuwachtig voor te zijn, het is juist leuk om die presentatie te geven!"

Wanneer persoon A in de suggestie van persoon B meegaat is er sprake van "fusion", versmelting van beide personen of standpunten. 

Maar wat gebeurt er echt?
Wat in deze korte interactie feitelijk gebeurt is dat persoon B (naar we aannemen goedbedoeld) voorbij gaat aan de gevoelens van persoon A, hem ongevraagd vertelt hoe hij hier zelf naar kijkt en tegelijk adviseert om hetzelfde te vinden en voelen als persoon B. Er is een risico dat persoon A zich niet gezien voelt en weinig kan met de suggestie van persoon B. Het is alleen nu de vraag hoe persoon A hierop reageert. 
Wanneer persoon A en B gelijkwaardig zijn en persoon A voldoende zelfvertrouwen heeft, zal hij zich niet zomaar laten beïnvloeden of zelfs van zich afbijten. Maar wanneer er een statusverschil is, bijvoorbeeld doordat persoon B de leidinggevende is van persoon A, of persoon B is de ouder van persoon A, dan bestaat de kans dat persoon A het advies vriendelijk ontvangt en zijn weerstand niet uitspreekt. Persoon B denkt nu dat zijn advies is overgenomen, terwijl dit niet het geval is. "Ja zeggen-nee doen", is een veelgebruikte strategie door professionals en kinderen in de positie van persoon A.

Leer ook Waarderend faciliteren
In de opleiding Waarderend faciliteren oefenen we het herkennen van dit soort patronen en hoe daarop te interveniëren op een manier die het zelfreinigend vermogen van de groep versterkt.

Kijk op www.waarderend-faciliteren.nl voor meer informatie over level 1, 2 en 3 van het waarderend faciliteren.

Faciliteren van dialogen
Als facilitator van processen in groepen en teams is dit een patroon om goed op te letten. De goede bedoelingen van persoon B ten spijt ondermijnt zijn suggestie de kwaliteit van de samenwerking. Op het moment dat deelnemers in een sessie dergelijke suggesties doen is het goed om te interveniëren en de beide deelnemers uit te nodigen om niet te snel voorbij te gaan aan de zaken die zonet gezegd zijn. Wellicht kan persoon A zijn ervaring nog iets meer toelichten en kan persoon B nog iets meer toelichten waarom hij het anders ziet. 

Let erop dat vanuit het perspectief van de facilitator beide standpunten waar kunnen zijn, misschien heeft persoon B wel gelijk! De kunst is om de deelnemers te helpen de goede dialoog te voeren waarin zij zelf ontdekken hoe ze van elkaar kunnen leren of tot een gedeelde waarheid kunnen komen.


Wil jij jezelf oefenen in het begeleiden van groepen en teams op een krachtgerichte wijze? Bekijk dan het opleidingsaanbod op www.waarderend-faciliteren.nl